Davranış Biçimleri

Sosyal bir varlık olan insan sürekli diğer insanlarla etkileşim halindedir. Kişiler arası ilişkilerde, etkileşim sürecindeki insan davranışı pasif, saldırgan, manipülatif ve atılgan davranış olmak üzere dört farklı şekilde ele alınmaktadır.

Pasif Davranış

Pasif davranış sergileyen bir kişi kendini değersiz hissetmektedir. Duygu, düşünce ve isteklerini ifade etmek yerine kendine saklamayı tercih eder. “Hayır” demekte zorlanır, haklarını savunmaktan kaçınır, sorumluluk almak istemez. Tepki vermesi gerektiği durumda bile sessiz kalır. Diğerlerinin isteklerinin ve duygularının kendininkilerden daha önemli olduğuna inanır. Başkalarının onun adına karar vermesine izin verir. Reddedilme, kötü izlenim bırakma riskini göze alamaz. Pasif davranış sergileyerek karşısındakine “Ben önemli değilim, sen önemlisin” mesajını vermektedir.

Saldırgan Davranış

Saldırgan bir kişi diğerlerinin haklarını reddeder, duygu ve düşünceleri ile ilgilenmez. Kendi duygu, düşünce ve isteklerinin başkalarınınkinden daha önemli olduğu inanır. Başkalarının yerine karar verme eğilimi gösterir. Karşısındakilere saygı göstermez, onları aşağılar, küçümser. Böyle davranarak baskın olmaya, değer kazanmaya çalışır. Emredici, savunmacı, düşmanca davranır. Kişinin sergilediği saldırgan davranış karşısındakine “Sen önemli değilsin, ben önemliyim” mesajını vermektedir.

Manipülatif Davranış

Manipülatif davranan bir kişi kendi ihtiyaçlarını karşılamak için çevresindeki insanları kontrol etmekte, etkilemekte ve yönlendirmektedir. Gerçekte öyle olmadığı halde diğerlerinin haklarına saygı duyar gibi görünür. Duygu, düşünce ve isteklerini dolaylı yollardan iletir, imalı konuşur. Pasif agresif tepkiler verir. Karşı tarafı suçlu hissettirir. Kişi böyle davranarak karşısındakine “Ben önemli değilim, sen de önemli değilsin, önemli olan çıkar” mesajını vermektedir.

Atılgan Davranış

Atılgan kişi olumlu ve olumsuz duygu, düşünce ve isteklerini karşısındakine basit ve net bir şekilde, rahatlıkla ifade eder. Kendi ihtiyaçlarını belirleyip haklarını savunurken başkalarının ihtiyaçlarına ve haklarına da saygı duyar. Kendine güvenir, gerektiğinde “Hayır” diyebilir. Kendi kararlarını kendi verir. Davranışı başlatma, sürdürme ve sonlandırma becerisine sahiptir. Uyumlu ve karşılıklı güvene dayalı ilişkiler kurar. Atılgan davranış sergileyen kişi karşısındakine “Ben önemliyim, sen de önemlisin” mesajını vermektedir.