Kendini Doğrulayan Kehanet

İlk defa 1948 yılında Robert Merton tarafından ortaya atılan Kendini Doğrulayan Kehanet kavramı kişinin önyargıları, deneyimleri ve inançlarından yola çıkarak bir davranış veya olayın beklentisine girmesi, beklentilerini destekleyen davranışlar sergilemesi ve baştan belirlemiş olduğu sonuca ulaşmasıdır. Başka bir deyişle, kişinin beklentileri ile uyumlu hareket etmesi sonucu beklentilerinin gerçekleşmesidir. Farkında olmadan sergilediği davranışlarla beklentileri gerçekleşen kişi, böylece baştan beri haklı olduğu yanılgısına düşmektedir.

Örneğin değersiz olduğunu, sevilmeye layık olmadığını düşünen biri çevresindeki insanlara olumsuz yaklaşarak düşmanca tavırlar sergiler. Bu yaklaşım ve tavırlarıyla bir süre sonra çevresindekiler tarafından gerçekten istenmeyen biri haline gelir. Sonuçta en baştaki değersizlik duyguları ve sevilmeye layık olmadığı düşünceleri pekişmiş olur. Başka bir örnek de iş hayatından verilebilir. Teslim etmesi gereken raporu yetiştiremeyeceğini düşünen bir çalışan, “nasıl olsa yetiştiremem” diyerek zamanını farklı değerlendirecek, raporu yazmayı erteleyecek dolayısıyla da en baştan düşündüğü gibi o raporu yetiştiremeyecektir. “Zaten yetiştiremeyecektim” diyerek herhangi bir pişmanlık yaşamayacağı gibi iç görü de kazanamayacaktır.