Eysenck’in Kişilik Kuramı

Eysenck (1916 – 1997), kişiliği şöyle tanımlamaktadır; “Kişilik insanın gerçek veya gizil davranış yapılarının tümünü kapsar. Bunlar hem kalıtım hem de çevre faktörlerinden kaynaklanıp karşılıklı etkileşim sonucu şekillenir”.

Eysenck'in kuramına göre kişilik yatay ve dikey olmak üzere iki boyut üzerinde değerlendirilmektedir. Yatay boyutun bir ucunda içe dönüklük, diğer ucunda ise dışa dönüklük bulunurken dikey boyutun üst ucunda nevrotiklik, alt ucunda ise duygusal denge bulunmaktadır.

  

İçe dönük kişiler diğer insanlarla ilişki kurmak yerine kendi başlarına kalmak isterler. Sessiz, sakin, kapalı, karamsardırlar. Başkalarına kıyasla okuma, yazma, resim, müzik gibi etkinliklerden daha çok hoşlanır. Ahlaki değerleri önemserler. Duygularını kontrol altında tutarlar, ani tepkiler vermezler. Günlük yaşantılara önem verir, ne yapacaklarını önceden planlarlar.

Dışa dönüklükler diğer insanlarla birlikte bulunmaktan ve iletişim kurmaktan hoşlanırlar. Girişken, sosyal, cana yakın, konuşkandırlar. Heyecan verici ve riskli olaylardan keyif alırlar, hareketlidirler. Gülmeyi ve eğlenmeyi severler, neşeli ve iyimserdirler. Duygularını kontrol altında tutmakta zorlanırlar.

Nevtorik tipler aşırı ve değişken duygulara sahiptirler, olaylara hızlı tepki verirler. Kaygılı, endişeli, tedirgin, gergin, aksi, alıngan ve depresiftirler. Kendilerine olan güvenleri düşüktür, çekingendirler. Duygusal anlamda sarsıcı olaylardan sonra eski hallerine dönmekte güçlük çekerler.